Mấy cậu em từ Vĩnh Cửu Đồng Nai xuống, tha lôi theo mớ cá này, chúng hớn hở rủ, Trưa nay nhậu anh ơi! Ừ nhậu thì nhậu…

Nhìn mấy con cá này tự nhiên kỷ niệm những ngày xưa khổ sở ùa về.

Ngày tôi ở Pailin gần một cái nhánh sông nhỏ, mùa khô nước nó cạn nhăn, nhìn chả nhận ra đó là con sông, nhưng mùa nước thì cuồn cuộn nước, hôm nào mưa ở đâu đó thì nước đục ngầu, cây lá rác rến từ đâu đổ về đầy sông. Ở xứ đó quả là lạ, đồng ruộng khô nẻ xơ xác nhưng chỗ nào có nước là có cá, và mùa nước là cơ man cá, còn nhiều hơn miền Tây ở VN.

Cứ tầm đầu tháng 3 âm là có loại cá kìm này, có nơi họ gọi là cá lìm kìm. Loại này có cả ở biển, và ở biển thì hình như họ gọi là cá thu đao thì phải, và hình dáng màu sắc chúng cũng có chút khác nhau, nhưng vẫn giống nhau ở cái mỏ nhọn hoắt như viên đạn.

Ngày đó mùa nước thấy người dân chắn đăng hoặc dùng lưới bắt cá, chúng tôi thèm lắm thỉnh thoảng đêm mò ra lặn xuống đăng của họ gỡ trộm cá, mùa nước cá này và cá chốt rất nhiều, con này lành hơn chứ cá chốt thì ghê răng lắm, tôi chưa biết gì về cá lúc vồ con cá chốt ngạnh bị cái ngạnh nó xiên vào tay buốt tận óc và sưng như tay gấu. Còn lần đầu bắt cá kìm này thì suýt chém vào chân.

Nghe nói chém cá thì cứ nghĩ là dễ, lúc ở Sơn La với ở Lào thì chỉ ngồi há miệng chờ sung chứ có đi tham gia trực tiếp trận nào đâu mà biết, giờ thấy nhiều cá quá mà không có gì bắt mới nghĩ ra vác dao ra chém. Nghĩ là làm, mấy thằng hì hục mài cây mác đi rừng của Mỹ, loại này to bản và dài, rồi mò ra bến đò, ở đó có cây gỗ trôi đâu về nằm chình ình đầu chĩa ra phía lòng sông, buộc cái đèn pin vào đầu, bật đèn sáng soi xuống nước, cá thấy đèn bu lại thế là chém…

Chém dao xuống nước nó liệng một phát đi thẳng vào chân mình, may là đứng trên cái cây gỗ chứ đứng dưới nước thì ngu hẳn rồi, hú hồn… sợ xanh cả mặt.

Chém cá thì người ta buộc con dao vào một cây gậy dài, giơ ra sát mặt nước, đợi con cá vào đúng tầm dao thì chỉ cần tay phải giữ im cái đòn, tay trái đẩy ngược lên một cái là lưỡi dao chém xuống, chính xác và an toàn, chứ đâu vác dao ra chém như thằng ngu tôi đâu… may không lĩnh sẹo.

Nhìn con cá này lần nào cũng nhớ về một kỷ niệm, một kỷ niệm phải nói là đầy “đau khổ và bấn loạn” bà con ạ.

Lần đó chúng tôi sau khi đêm hôm mò ra đăng trộm cắp cá rồi vác dao đi chém, nhưng “thu nhập” không ăn thua, lúc đó không được dùng lựu đạn gây tiếng nổ chứ thảy một quả MK xuống thì có mà vớt không kịp, súng đạn thì tính bằng xe tải mà không được phép thôi…

Một hôm anh Đồng đang lặn ngụp thì ngoi lên hò reo vui sướng gọi, Có cái lưới tụi bây ơi… lưới ai bị trôi này, mau bơi ra kéo cùng tao…

Chúng tôi ùa ra kéo cái lưới vào, tuy rách nhưng còn tốt chán, thế là mấy anh em có vũ khí hạng nặng trong tay, lên kế hoạch tác chiến luôn, giăng lưới kéo lưới như thật, cơ man là cá đủ các loại to nhỏ lủ khủ, tha về rồi nướng, kho, xào, hấp luộc… đủ trò. Chán rồi thằng Sơn nhọ đít nghĩ ra làm mắm cá kìm, vì cả bọn từng được ăn rồi nghe hơi bắc nồi chõ, thấy người ăn khoai cũng vác mai đi đào chứ có thằng nào biết làm mắm đâu. Nhưng cũng ủ iếc như thật, mổ vứt lòng ruột với đầu đi rồi lớp cá lớp muối xong bỏ vào chum đậy chặt nắp, thỉnh thoảng mở dây hé nắp nhòm vào xem, mắm đâu chưa thấy chỉ thấy mùi thối thum thủm bay ra thôi, anh T bảo… Mắm thì phải thúi chứ… không sao đâu. Thế là nhăm nhăm chờ mắm ngấu rồi đi hái bần về kho, xoài non chấm, lạ miệng thi nhau mổ no căng diều với nhau, rồi nằm vắt chân xỉa răng, dỏng tai nghe tiếng trống kèn ò e ngoài phum Pờ tu vọng vào, ủa… nay tết của họ, mau ra xem múa lăm vông tụi bay ơi!!

Tôi được mời đàng hoàng, chỉnh chện chọn bộ đồ sạch sẽ nhất, không quên sơ vin đóng thùng, chải đầu cẩn thận, cả bọn chuyền tay nhau chai nước hoa “gu xì” của thằng Luân tha về từ Sisophon… cứ xịt đại đi chứ có biết là nước hoa của nữ đâu, thơm là được rồi.

Xẩm tối, cơm mắm no, bia thốt nốt tưng tưng rồi, nước thốt nốt để lên men uống gần giống như bia nhưng có vị ngọt hơn, pha thêm ly sữa con chim (nestle) uống cho ngọt giọng, cả bọn tà tà kéo nhau vào phum ngắm gái là chính chứ hội hè gì. Tôi và anh T được mời ngồi trên ghế “ban bệ” hẳn hoi, cô Liếp bên phụ nữ huyện đội ngồi cạnh nữa, nói thêm chút về cô này, cô này là cán bộ phụ nữ huyện đội Sochan cũng “cốp chát” khá to, xinh xắn và năng động, cả mấy anh em tôi cùng kết cô này, nhưng mà tôi là thằng may mắn hơn là được cô “kết” lại, nhiều lần đi công tác phối hợp chung với các cô, thấy cô “bật đèn xanh” tôi đã nắm tay định liều một phen rồi… nhưng vẫn hơi ngài ngại, có chút sợ sợ. Sợ sợ vì nghe đồn “bùa ngải” của các cô Cam thôi, chứ cô là người Việt chắc tôi liều rồi, đàn bà Cam mà cho cầm tay rồi thì coi như “cửa đã mở” rồi nhé anh em… ?.

Tôi và anh T ngồi giữa một rừng hoa, ngoài cô Liếp thì còn mấy cô ở đâu nữa, cô nào cũng xinh tươi như hoa, váy bướm sặc sỡ dầu thơm sực nức, nóng toát cả mồ hôi phần vì không khí phần vì hơi nóng của các cô xung quanh, hai anh em ngồi nghiêm trang, áo cài kín cổ tay đặt trên bàn như họp chi bộ, tôi bắt đầu lợi dụng cơ hội tranh thủ quay sang cô Liếp thả diều, tán gái…

Được chừng một lúc thì tôi thấy nhột nhột bụng, hơi khó ở… chết cha, không lẽ mấy con cá mắm khốn nạn nó phá đám, quả đúng thật, bụng tôi thì nhạy lắm, ăn đồ không hợp thì chỉ nửa tiếng một tiếng là biết ngay, anh T cũng giống y tôi, mà hay cái là hai anh em nay lại cùng được mời chễm chệ mâm trên mới nhục chứ, quay sang liếc anh T thấy anh cũng hơi nhăn nhó mồ hôi toát ra.

Bụng tôi bắt đầu đau, và kêu ùng ục, tôi cố gắng kìm và cay cú nguyền rủa mấy con cá mắm khốn nạn, với ly sữa con chim phá buổi tối lãng mạn thơ mộng này, Thiên thời, Địa lợi rồi nhưng cá mắm nó không hòa… thật không còn gì nhục hơn khi đang ngồi tán gái mà bị “bể bô” (đi ẻ) bà con ạ, tôi cố gắng nghiến răng chịu, người uốn lượn như con rắn, quay sang thấy anh T cũng đang mặt tái dại tay nắm chặt chai nước, mắt thất thần nhìn tôi… quả là không còn gì tệ hại cay đắng đau lòng hơn là khi đang vui mà đứt dây đàn, khi đang buồn ẻ mà nàng ngồi bên…

Cố gồng hết sức mà thấy màu khó có vẻ cầm cự được nữa, tôi vờ xin phép đứng lên nói xuống dặn anh em mấy câu, rồi vọt khỏi hàng ghế như một cơn lốc, sàng qua đám lính đưa tay chụp cái mũ tai bèo lính Thái mà thằng Sơn đang đội nhảy lăm vông, định đem đi “xin chữ ký” nó nghiêng đầu tránh… không giật được cái mũ tôi đành cắm đầu ôm bụng chạy.

Quanh bãi đất thì chỗ nào cũng có trai gái dập dìu múa lượn diều gió, không thể muối mặt mà ngồi xả e được, họ mà nhìn thấy thì mai có mà chết nhục… tôi bon thật nhanh về hướng nhà huyện đội, đó là nơi gần nhất, an toàn nhất, quăng mình qua hàng rào ô rô giật muốn tung cả cái dây nịt mới kịp…

Xả e nhẹ bụng rồi bắt đầu lo lắng xem lấy cái gì để “xin chữ ký” (chùi đ…) đây, vừa lúc đó thấy một cái bóng cao cao liêu xiêu tay ôm bụng hì hục chạy qua, đúng anh T rồi, tôi mừng húm gọi, Anh T, vào đây nhanh… anh T quăng mình qua rào còn lẹ hơn tôi và xả đạn, hai anh em vừa xả vừa nguyền rủa mấy con cá mắm chết toi của thằng Sơn nhọ đít, anh T loay hoay cởi áo sơ mi ra lấy cái áo may ô cháo lòng ra xé đôi ném cho tôi một nửa để “xin chữ ký” rồi lẩm bẩm, Đm may tao mặc hai cái áo chứ không hôm nay lấy củi mà chùi đít…

Xong hai anh em vịn vai nhau liêu xiêu đi về đội, nhảy với múa gì nữa, hôm sau anh T điên tiết hóa vàng cái hũ mắm của thằng Sơn, lạ là chỉ hai anh em tôi bị rượt, còn mấy thằng bỏ mẹ kia ruột như ruột xe ăn vậy mà chúng không sao vẫn nhảy múa và nốc rượu tới khuya say lướt khướt rồi mò gái tới tận gần sáng mới về, cười nói hỉ hả với nhau.

Giờ mỗi lần nhắc tới vụ đó hai anh em vẫn cười nghiêng ngả với nhau.

Nhục thêm cái nữa là năm 2012 một lần qua Việt Nam họp hội nghị cô Liếp và cô On hẹn gặp anh em tôi, ngồi ăn ở một nhà hàng các cô mới kể lại, hôm đó các cô biết anh em tôi bị “bể bô” và nghe thấy cả tiếng bụng tôi sôi ùng ục nữa… úi giời… ba mươi năm rồi mà vẫn còn xấu hổ và “cay đắng”